تصویر انوشیروان ساسانی در آثار دوران اسلامی

موضوع این پژوهش، تصویر انوشیروان ساسانی در آثار دوران اسلامی می¬باشد. خسرو انوشیروان فرزند سوم قباد بود. کاووس، فرزند ارشد قباد به مذهب مزدکی گرویده بود آنها نقشه کشیده بودند که وی را به جانشینی قباد برگزینند، ولی سرکوبی قیام مزدکیان این اقدام را ناکام گذاشت فرزند دیگر قباد یعنی جاماسب، بدلیل کوری از یک چشم طبق قانون پادشاهی، نمی¬توانست جانشین پدر شود. و چون قباد شخصاً تمایل داشت که خسرو به پادشاهی انتخاب شود، پس خسرو طبق خواست قباد و با کمک (ماهبوذ مؤبد) به پادشاهی انتخاب گردید. اوضاع مملکت به علت انقلاب مزدکیان و جنگ¬های پی¬در¬پی با قبایل وحشی و رومیان و قحطی¬های چند ساله آشفته شده بود و از طرفی اقتصاد مملکت فلج شده بود. لیکن خسرو با تدبیر و قدرت هر چه تمامتر توانست اوضاع مملکت را بهبود بخشد؛ او مزدکیان را سرکوب کرد و با طرح اصلاحات زیربنایی به جلب حمایت تمام طبقات جامعه نسبت به خود موفق گردید. آن¬چنان که در کتب تاریخی– اسلامی کراراً از سوی مورخیــن عنوان شده، او را بهترین شـاه سلسله¬ی ساسانی دانسته¬اند و حتی یکی از بهترین پادشاهان تاریخ ایران شمرده¬اند. خسرو انوشیروان شاهنشاهی ایران را به بلندترین نقطه تعادل و وسعت خود رساند. نویسندگان و شعرا غالباٌ از شکوه و جلال دربار او و از زیبایی ابنیه¬ای که به دستور او ساخته شده و از توسعه علوم و ادبیات در زمان او صحبت کرده¬اند. او یکی از آخرین ستارگانی بود که در افق ایران باستان درخشید. آن طور که تاریخ نشان داده، نادر و کمیاب است که شخصی صفات سرداری را با خصلت¬های مملکت¬داری جمع کرده باشد. در زمان او سلسله¬ی ساسانی به اوج عظمت خود رسید. امپراطورهای روم شکست¬ها خوردند و غرامت¬ها دادند. دولت هیاطله از صفحه¬ی روزگار محو شد. به خزرهای وحشی گوشمالی سختی داده شد. ترک¬ها به جای خود نشستند. حبشی¬ها از یمن رانده شدند و این مملکت دست ¬نشانده¬ی ایران شد. همچنین اصلاحات داخلی روح جدیدی در کالبد ایران دمید. ایرانی¬ها برای مرتبه¬ی اول با علوم یونانی آشنا شدند.